सरकारले मेलम्ची खानेपानी व्यवस्थित गर्न नसक्दा आयोजना सुरू भएको दुई दशकभन्दा बढी समय बितिसक्दा पनि उपत्यकाबासीहरूले नियमित उपभोग गर्न पाएका छैनन्। सन् २००१ मा सुरू भएको आयोजना दुई दशकपछि अर्थात् पहिलोपटक २०७८ चैत १५ गते काठमाडौं उपत्यकामा पानी वितरण थालिएको थियो।
तर २०७८ साल असार र साउनमा मेलम्ची र इन्द्रावतीमा आएको भीषण बाढीले आयोजनामा ठूलो क्षति पुर्याएपछि हालसम्म १२ महिना पानी आउन सकेको छैन। ०७८ को बाढीयता कहिले वर्षात त कहिले मर्मतको नाममा पानी बन्द गरिँदै पठाइँदै गरिएको छ।
केयुकेएलका सूचना अधिकारी ढकालले चुहावट भएको पाइप मर्मत गर्न अझै तीन/चार दिन लाग्ने जानकारी दिइन्। उनले भनिन्,‘प्राविधिकहरूले पाइप बनाउन अझै तीन/चार दिन लाग्छ भनेका छन्,यी सबै काम सकेपछि मेलम्चीको खानेपानी आउँछ।’
केयुकेएलका अनुसार उपत्यकामा दैनिक ४३ करोड लिटर पानी माग छ। तर,यी मागअनुसार खानेपानी पूर्ति हुन सकेको छैन। मेलम्ची खानेपानी बन्द गरिएको बेला विभिन्न स्रोतबाट दैनिक १३–१४ करोड लिटर पानी मात्रै आपूर्ति हुन्छ। त्यसो त उपत्यकामा सधैँ पानीको हाहाकार हुने गरेको छ।
मेलम्ची खानेपानी विकास समितिका प्रवक्ता राजेन्द्रप्रसाद पन्त उपत्यकामा दीर्घकालीन रूपमा अर्थात् १२ महिनै मेलम्चीको पानी ल्याउने हो भने हेडवर्क्स सार्नुपर्ने बताउँछन्। समितिका प्रवक्ता पन्त भन्छन्,‘एडिबीले लामो समयसम्म विज्ञहरूद्वारा अध्ययन गरेर हेडवर्क्स सार्न सुझाव दिएको छ, त्यसैले उपत्यकामा दीर्घकालीन रूपमा पानी ल्याउने हो भने हेडवर्क्स सार्नुपर्छ,यो आवश्यक नै छ,नभए अस्थायी रूपमा मात्रै पानी ल्याउन सकिन्छ,यसका लागि सरकारले पहल गर्नुपर्छ।’
खानेपानी आयोजनाको दातृनिकाय एसियाली विकास बैंक (एडीबी)ले दीर्घकालीन व्यवस्थापनका लागि सरकारलाई मेलम्ची खानेपानीको हेडवर्क्स सार्न सुझाव दिएको थियो। एडिबीले बनोट तथा बाढी पहिरोको जोखिमका कारण हेडवर्क्स सार्न सुझाव दिएको हो।
एडिबीले गरेको अध्ययन प्रतिवेदनका आधारमा आयोजनाको हेडवर्क्स अहिले भएको स्थानभन्दा करिब १ किलोमिटर माथि सार्न सुझाव दिएको छ। यही आयोजनाको हेडवर्क्स सार्नको लागि एडिबीले २ अर्ब अनुदान पनि दिएको छ। तर, हालसम्म सरकारले हेडवर्क्स सार्नको लागि काम थाल्न सकेको छैन।
